با پیشرفت علم پزشکی، بسیاری از افراد به جای استفاده از عینک یا لنز، به سراغ جراحیهای اصلاح عیوب انکساری میروند. دو روش پرکاربرد و شناختهشده در این زمینه، عمل لیزیک و عمل لازک چشم هستند. اما با وجود شباهتهای ظاهری، این دو روش تفاوتهای قابلتوجهای در شیوه انجام، میزان درد، دوران نقاهت و… دارند. شناخت دقیق این تفاوتها به بیماران کمک میکند تا آگاهانهتر تصمیم بگیرند و با دیدی روشنتر برای جراحی اقدام کنند. به همین دلیل در این مقاله به بررسی تفاوتهای این دو عمل میپردازیم تا تصمیم بگیرید که کدام گزینه برای شرایط شما مناسبتر است.
عمل لیزیک و لازک چشم چیستند؟
پیش از بررسی تفاوتهای عمل لیزیک و عمل لازک، لازم است بدانید هر یک از این دو روش چگونه انجام میشوند و در چه شرایطی کاربرد دارند، زیرا شناخت روند انجام جراحی لیزیک و جراحی لازک به درک بهتر تفاوتهای آنها کمک میکند.
عمل لیزیک چشم
در عمل لیزیک چشم (LASIK)، جراح با استفاده از لیزر فمتوثانیه، یک فلپ بسیار نازک در لایه سطحی قرنیه ایجاد میکند. سپس لیزر اگزایمر برای اصلاح عیوب انکساری مانند نزدیکبینی، دوربینی و آستیگماتیسم روی بافت زیرین قرنیه تابانده میشود. پس از اتمام تابش، فلپ به جای اولیه بازگردانده شده و بدون نیاز به بخیه در جای خود قرار میگیرد. این روش به دلیل بهبود سریع دید، درد کم و دوران نقاهت کوتاه، محبوبیت زیادی دارد. همچنین معمولاً بیمار طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت بینایی نسبتاً واضحی پیدا میکند، اگرچه تثبیت کامل دید ممکن است چند هفته طول بکشد.
عمل لازک چشم
عمل لازک چشم (LASEK) نیز نوعی جراحی لیزری برای اصلاح عیوب انکساری به شمار میرود اما تفاوت اصلی آن در نحوه دسترسی به قرنیه است. در این روش پزشک بعد از استفاده از قطرههای بیحسی، با استفاده از یک ابزار خاص لایه نازکی از بافت اپیتلیوم قرنیه را برش میدهد. سپس این لایه بهصورت موقت کنار زده میشود تا لیزر بتواند روی بافت زیرین اثر بگذارد. پس از پایان کار اپیتلیوم به جای خود بازگردانده میشود و یک لنز پانسمانی برای محافظت از چشم روی آن قرار میگیرد. روند بهبودی در عمل لازک چشم کندتر از لیزیک است و ممکن است چند روز تا یک هفته طول بکشد، اما برای افرادی که ضخامت قرنیه کمی دارند یا در معرض ضربههای فیزیکی هستند، گزینهای ایمنتر محسوب میشود.

در مجموع میتوان گفت هر دو روش از لیزر برای اصلاح دید استفاده میکنند اما تفاوت اصلی در نحوه دسترسی به قرنیه و مدت زمان ترمیم بافت است.
تفاوت عمل لیزیک و لازک چشم در روش انجام و نتایج آن
در عمل لیزیک چشم، ایجاد فلپ در سطح قرنیه نخستین گام است. این فلپ باعث میشود جراح بتواند بدون آسیبزدن به لایههای سطحی، مستقیماً روی بخش میانی قرنیه کار کند. در مقابل در عمل لازک چشم هیچ فلپی ایجاد نمیشود و لایه سطحی به طور موقت برداشته میشود. این مسئله احتمال بروز عوارضی مانند جابهجایی فلپ را در لازک از بین میبرد اما باعث افزایش درد و طولانیتر شدن دوره بهبودی میشود.
درد و دوران نقاهت
در عمل لیزیک چشم، بیمار معمولاً درد بسیار کمی احساس میکند و طی یک الی دو روز قادر به انجام فعالیتهای عادی میشود. در مقابل بیماران پس از عمل لازک چشم ممکن است چند روز احساس سوزش، ریزش اشک و حساسیت به نور داشته باشند. این تفاوت به دلیل ترمیم تدریجی اپیتلیوم در لازک است.
مناسب بودن برای افراد مختلف
افرادی با قرنیه نازک، کسانی که شغلهای پرریسک دارند (مانند ورزشکاران رزمی یا نظامیان) یا کسانی که احتمال ضربه به چشم در آنها زیاد است، معمولاً برای عمل لازک چشم گزینه مناسبتری هستند. اما افرادی که ضخامت قرنیه کافی و زندگی کمتحرکتری دارند میتوانند به سراغ عمل لیزیک چشم بروند.
مزایا و معایب عمل لیزیک و لازک چشم
هر دو روش عمل لیزیک و عمل لازک نقاط قوت و محدودیتهای خاص خود را دارند و انتخاب نهایی تنها پس از معاینه دقیق توسط چشمپزشک امکانپذیر است.
مزایا و معایب عمل لیزیک چشم
مهمترین مزیت عمل لیزیک چشم، بهبود سریع دید و درد کم پس از عمل است. در واقع بیماران اغلب طی ۲۴ ساعت به دید واضح میرسند و قادرند به کارهای روزمره خود بازگردند.
با این حال نیاز به ضخامت مناسب قرنیه و احتمال بروز خشکی چشم از معایب آن محسوب میشود. در برخی موارد نادر نیز احتمال جابهجایی فلپ یا عفونت چشمها وجود دارد، اگرچه با رعایت توصیههای پزشک احتمال آن بسیار کم است.
مزایا و معایب عمل لازک چشم
در عمل لازک چشم به دلیل عدم برش در قرنیه، احتمال عوارضی مانند جابهجایی فلپ وجود ندارد و خطر آسیب ناشی از ضربه نیز کمتر است. این ویژگی برای افرادی که در محیطهای فعال یا پرریسک کار میکنند اهمیت زیادی دارد.
از طرف دیگر این عمل با دوره نقاهت طولانیتر، درد بیشتر و بازگشت آهستهتر بینایی همراه است. با این حال دقت اصلاح دید عمل لازک در نهایت مشابه لیزیک بوده و نتایج بلندمدت رضایتبخشی دارد.

انتخاب بین عمل لیزیک و عمل لازک چشم
انتخاب بین عمل لیزیک و عمل لازک چشم باید بر اساس شرایط خاص هر فرد انجام شود. در واقع عواملی مانند ضخامت قرنیه، میزان عیوب انکساری، سن، سبک زندگی و حتی انتظار فرد از سرعت بهبودی در تصمیم نهایی نقش دارند. برای نمونه اگر بیمار به دنبال بازگشت سریع به فعالیتهای روزمره است، عمل لیزیک چشم گزینه مناسبتری است؛ اما در صورت نازک بودن قرنیه یا احتمال آسیب فیزیکی به چشم، عمل لازک انتخاب ایمنتری به شمار میرود.
در همین رابطه بخوانید: همه چیز درباره مراقبت های بعد از عمل لیزیک
نکات پایانی برای انتخاب آگاهانه بین جراحی لیزیک و لازک چشم
هر دو عمل لیزیک و عمل لازک چشم روشهای مؤثر و ایمنی برای اصلاح عیوب انکساری به شمار میروند. اما تفاوت در نحوه دسترسی به قرنیه، میزان درد و روند بهبودی باعث میشود که انتخاب نهایی بین این دو روش نیاز به تشخیص چشمپزشک داشته باشد. در نهایت هدف هر دو عمل لیزیک و عمل لازک دستیابی به دیدی شفاف و باکیفیت است و با انتخاب آگاهانه میتوان از نتایج بلندمدت و ایمن آنها بهرهمند شد.